د) اثر مواد معدنی
تعدادی از مواد معدنی با غلظتهای پایین در آبهای طبیعی یافت میشوند که برخی از آنها، طبیعت خوردگی
آب را افزایش میدهند.
سیلیس (Si ) از خرد شدن و تجزیه سنگها و برخی تکسلولی ها به وجود آمده و به صورت اسیدمتاسیلیسیک
وجود دارد.
سیلیس اگر به صورت سیلیکات درآمده باشد ،خواص بازدارندگی داشته و گاهی برای کاهش میزان
خوردگی عمداً افزوده میشود. در برخی موارد در آبهای طبیعی آهن وجوددارد و اغلب به صورت کربنات آهن
(FeCO3) است. در تماس کربنات آهن با هوا، آهن اکسید شده و رسوبات زنگ آهن به وجود میآورد که
منجر به قرمز شدن آب میشود.
عنصر روی نیز در اثر خوردگی لوله های گالوانیزه وارد آب میشود.
ه) اجزای آلی (ارگانیزمهای) موجود در آب
منشأ مواد آلی موجود در آب از موجودات زنده و سوخت و ساز یا زوال آنهاست. ارگانیزمهای غیر زنده
ممکن است به صورت کلوئیدی یا ذرات معلق در آب باشد که از زوال موجودات زنده یا فاضلابهای صنعتی و
خانگی وارد آب شدهاند.
مواد آلی اگر به صورت اسیدکربنیک، اسیدهیومیک،اسیدسیتریک،اسیداستیک و اسیدبنزوئیک درامده
باشند با کاهش pH منجر به تسریع در خوردگی فلزات در تماس با آب (مانند آهن، سرب و مس) میشوند.
جلبکها دیاکسیدکربن را از هوا و محیط اطراف گرفته و اکسیژن پس میدهند. در مقابل، سایر ارگانیزمها
مصرف کننده اکسیژن هستند.
باکتریهای احیا کننده سولفات (SRB) ، سولفید هیدروژنS H2 تولید میکنند. سولفیدهیدروژن اثر مخربی
روی لولههای آهنی و آلیاژهای مسی کندانسورها و مبدلهای حرارتی میگزارد.
باکتریهای آهن، نه کیفیت آب را تغییر میدهند و نه در واکنش خوردگی شرکت میکنند.
برخی از موجودات کوچک دریایی (مثل صدفها) با چسبیدن به اجزای فلزی مدفون در آب میتوانند پوشش
محافظ آنها را تخریب کرده و باعث شروع پدیده خوردگی شوند.
و) سختی و قلیائیت (بازیسیته)
مجموع غلظتهای هیدروکسید، کربنات و بیکربنات موجود در آب را قلیائیت آب گویند.
Alkalinity = [HCO3–] + [CO32-] + [OH–]
سختی آب را نیز با توجه به اندازه گیری مستقیم مقدار کلسیم و منیزیم آن تعیین میکنند. سدیم و
پتاسیم نیز گاهی در آب وجود داشته و روی سختی آن تأثیر میگذارند ولی مقدار آنها بسیار کمتر از
کلسیم و منیزیم است.
ز) رسوب گذاری
افزایش pH در مورد یک آب حاوی بیکربنات، مسأله خوردگی آن راتبدیل به رسوبگذاری میکند. با ایجاد
تعادل بین خوردگی و رسوبگذاری، میتوان خوردگی را بدون رسوبگذاری بیش از حد کربنات کلسیم کنترل
کرد.
وجود رسوب نازک و یکنواخت کربنات کلسیم روی سطح فلز، آن را از اثرات خورنده آب محافظت میکند.
۳-۱-۲- تصفیه آبهای طبیعی
آبهای طبیعی به دلیل دارا بودن نمکها و گازهای مختلف نمیتوانند در دیگهای بخار و سایر تجهیزات صنعتی
مورد استفاده قرار گیرند. مشکلاتی که این آبها در دیگهای بخار ایجاد میکنند، شامل ۳ مورد اصلی می
باشد.
۱٫تشکیل رسوب ناخواسته در داخل لولههای دیگ بخار، کاهش راندمان و احتمال آسیبدیدگی حرارتی
لوله ها در اثر افزایش دما.
۲٫خورده شدن تدریجی لوله های دیگ بخار و فرسودگی آن.
۳٫ناخالص شدن بخار و صدمات وارده به دستگاههایی که بخار از آنها عبور میکند از جمله توربینهای بخار.
مهمترین عملیاتی که برای تصفیه آب انجام میگیرد به شرح زیر است:
۱- نرم کردن آب
در ابتدا مواد نامحلول در آب، اعم از معدنی و آلی را به روش تهنشست کردن یا عبور از صافیها میگیرند.
سپس در مرحله تصفیه شیمیایی، سختی آب را با افزودن برخی مواد شیمیایی مانند آهک، سود و
کربنات سدیم کاهش میدهند.
۲- گرفتن املاح آب توسط رزینهای مبادله کننده یونی (DM)
سطح این رزینها قابلیت جذب یونهای موجود در محلولها را دارد. با کمک آنها میتوان آب بدون یون کاملاً
خالص تهیه کرد. انواع مهم این رزینها بهصورت زیر است:
-مبادله کنندههای مدار سدیمی
-مبادله کنندههای یون بازی
-مبادله کنندههای یون هیدروژن
به جز استفاده از رزینها روشهای دیگری نیز برای حذف یونهای موجود در آب وجود دارند، از جمله :
۱٫روش تقطیر ۲٫روش اسمز معکوس ۳٫ روش الکترودیالیز
نویسنده:مهندس محمد رضا رضایی
ادامه جلسات را در روزهای آتی تقدیم می نماییم.
روکش دهی (LINING)-جلسه دوم
در حین فررایند بازرسی و ترجیحا قبل و بعد از ولکانیزاسیون لازم است که یک بازرسی چشمی از نزدیک
صورت گیرد، کارشتابزده کافی نیست و هدف نگاه اجمالی و کلی است.
در هنگام بازرسی چشمی مخزنی که داخل آن چک شده حتما از نور کافی استفاده کنید.دقت کنید که
نور چراغ قوه کافی نیست.میتوانید از یک لامپ AC استفاده کنید.
دقت کنید هدف بازرسی از نزدیک است نه یک بازرسی با فاصله.پس نیاز است که از یک نردبان هم
استفاده کنید.
بررسی را ازیک انتها شروع کرده و در راستا هر ورق روکشدهی و در طول هر درز تا انتهای دیگر آن آزمایش
را انجام دهید.به منظور ارزیابی موارد زیر را بررسی کنیدآسیب های فیزیکی مانند خراش، بریدگی ها، ویا
سوراخ ها،چسبندگی به سطح،هرگونه برآمدگی، تاول ویا موج به خصوص روی سطوح مقعر راشناسایی
کنید.زیرا تمامی این عیوب مشخصه قسمت ها چسبیده نشده اند.به دقت محل نصب نازل ها را بررسی
کنید.در قسمت جوش خورده نازل به بدنه قطعه شما به چسبیده نشدن ورق وجود حباب هایی برخورد
میکنید.
توجه خاصی به روکش داخلی لوله های با قطر کوچک که کاربرد ورق های لاستیکی در آنها دشوار است
داشته باشید.یکی از بهترین محل های بررسی،روی شعاع بیرونی میباشد. برای نمونه جایی که ورق
لاستیکی با یک فلنج لب به لب میشود،در صورتی که روکش را با پاشنه دست هل بدهید باید بتوانید به
خوبی احساس کنید که آیا چسبندگی به سطح مناسب است یا خیر.متاسفانه هیچ گونه آزمایش برای
اندازه گیری استحکام چسبندگی به سطح وجود ندارد.تنها راه استفاده از نمونه آزمایشی میباشد.
به دنبال هرگونه نقاط پاشش جوش و یا ذرات خارجی کوچک که در زیر ورق مانده اند باشید.
درزها،اتصالات ویا هم پوشانی ها را در جایی که ورق های روکش به هم متصل شده اند بررسی
کنید.برای یک روکش لاستیکی با ضخامت ۸ میلیمتر باید حداقل اتصال سطحی ۱۶ میلیمتر بین ورق
متصل باشد.اما معمولا بیشتر از ۲۳ میلیمتر پذیرفته نیست.دست های خود را روی هر درز قرار دهید تا
مطمئن شوید که لبه کاملا خذف شده است.هنگام که انگشتان خود را در جهت همپوشانی حرکت
میدهید نباید لبه آزاد حس کنید.لبه اتصال باید به طور کامل پخ زده شود.وجود برآمدگی روی لبه اتصال
وضعیت قابل قبولی نیست.
نازل ها و فلنج ها:
ورق های روکشی باید به طور کامل دور تمام نازل ها و فلنج را بپوشانند تا یک شرایط آب بند کامل در
مقابل جریان های سیال ایجاد کنند.توجه خاصی به قطعات نصب شده با قطر کمتر از ۳۰ میلیمتر داشته
باشید.
قطعات نصب شده داخلی :
مانند صفحات بین لوله های جداکننده و ورق لوله های داخلی، معملا به عنوان فیکسچرهای داخلی در
مخزن طراحی میشود تا مانع از مشکلات حین اعمال روکش گردند.در صورت استفاده از نوارهای پوشش
مجزا، اطمینان حاصل کنید که آنها به خوبی متصل و چسبیده شده اند.قطعات نصب شده مانند دستگیره
ها، بست های فلزی و پاشنه درب دسترسی را فراموش نکنید.
گزیده ای از کتاب بازرسی فنی مولف: Clifford matthews ترجمه: دکتر فرشید مالک و همکاران
میگ مگ پایگاه خبری صنعت بازرسی
